Ortodoncja

Ortodoncja zajmuje się leczeniem wad zgryzu u dzieci, młodzieży i osób dorosłych, za pomocą aparatów stałych i ruchomych. Celem ortodoncji jest poprawa estetyki uzębienia.
Z różnych powodów zęby stałe wyrastają nie na swoich miejscach, zachodzą jedne na drugie albo są poprzechylane w różne strony.

Wady zgryzu a ortodoncja

Każdą wadę zgryzu wywołuje jakiś czynnik. Może on działać na zawiązki zębów dziecka jeszcze przed urodzeniem. Mówimy wówczas o wadzie wrodzonej. Jeżeli czynnik wywołujący wadę zgryzu ujawnia się po urodzeniu dziecka, mówimy o wadzie nabytej. Mogą je wywoływać między innymi: złe nawyki – ssanie palca, języka, ssanie pustych smoczków, urazy, przedwczesna utrata zębów mlecznych z powodu nieleczonej próchnicy, choroby wieku dziecięcego.

Leczenie ortodontyczne rozpoczyna się od konsultacji ortodontycznej i wykonania odpowiednich zdjęć rentgenowskich – zdjęcia pantomograficznego i cefalometrycznego.
Ortodonta wykonuje diagnostyczne modele gipsowe na podstawie pobranych wycisków, następnie przygotowuje plan leczenia i projektuje aparat.

Aparaty nazębne stałe

Aparat stały zakładany jest na cały okres korekcji, na stale przymocowany do zębów pacjenta, nie można go samodzielnie zdjąć. Najczęściej stosuje się zamki przyklejane do określonych zębów, przez które przeciągnięty jest łuk wywierający siłę przemieszczającą. Z biegiem czasu łuk wymienia się na coraz grubszy, silniej działający. Łuk do zamka przytrzymuje ligatura – kolorowe gumki.
Istnieje kilka typów zamków:

• aparaty metalowe – uznawane za mniej atrakcyjne, najbardziej widoczne,
• aparaty ceramiczne – w kolorze zęba, mniej rzucają się w oczy,
• aparaty szafirowe – są bardzo przezroczyste, wytrzymałe
• aparaty samoligaturujące – przyspieszają leczenie bo nie wymagają wymiany ligatur,
• aparaty językowe/lingwalne –mocowane są na tylnych powierzchniach zębów, od strony języka, co pozwala niemal całkowicie ukryć leczenie ortodontyczne.

Dla osób o mało nasilonej wadzie ortodontycznej poleca się niewidoczne aparaty nakładkowe Clear Aligner. Pacjent otrzymuje 3 nakładki – plastikowe, przezroczyste płytki, które wymieniane są co ok. 4 tygodnie, w miarę przemieszczania się zębów w docelowe położenie. Aparaty te są prawie niewidoczne. .

Aparaty nazębne ruchome

Aparat ruchomy lub wyjmowany stosuje się najczęściej u dzieci i młodzież w okresie wzrostu. Jest najczęściej wykonany ze specjalnej plastikowej, kolorowej masy, z dodatkowymi elementami drucianymi. Pacjent może samodzielnie wyjąć go z jamy ustnej. Do leczenia określonego typu wady zgryzu stosuje się odpowiednio dobrany typ aparatu. U dorosłych stosuje się najczęściej jako aparat retencyjny po zdjęciu aparatu stałego.

Pacjent zobowiązany jest przez cały okres leczenia przychodzić na wizyty kontrolne, które odbywają się najczęściej co miesiąc i polegają na aktywacji aparatu.

Retencja

Aby utrwalić efekt leczenia i nowy układ zębów niezbędna jest retencja.

• Retainer stały tak jak aparaty stałe, mocowany jest na stałe jako metalowy drucik na powierzchniach językowych zębów. Jest niewidoczny.
• Retainer ruchomy to płytka retencyjna, zbliżona wyglądem do aparatu ruchomego. Może być w każdej chwili wyjęta przez pacjenta.

Okres retencji również wymaga okresowych wizyt kontrolnych, rzadszych niż w okresie leczenia. Okres utrwalania leczenia ortodontycznego powinien być dwa razy dłuższy niż okres leczenia.

Na korektę ortodontyczną nigdy nie jest za późno, chociaż w późniejszym wieku trwa dłużej i nie zawsze kończy się pozytywnym rezultatem. Tylko w niektórych przypadkach dużą wadę zgryzu trzeba leczyć chirurgicznie.